Bir uzay mekiği fırlar, alevler içinde yükselir ve gökyüzüne karışır. Ama senin aklında hâlâ şu soru yankılanır: “E kardeşim, uzayda oksijen yoksa bu roket nasıl çalışıyor?”

Çünkü dünyada bir motorun çalışması için oksijen gerekir. Arabalar yakıtı oksijenle yakar, ateş oksijensiz yanmaz. E o zaman uzayda yanma da olmaz, enerji de çıkmaz gibi değil mi?

İlk Şüphe Noktası: Oksijen Yoksa YANMA YOK!

Oksijen olmadan enerji açığa çıkamaz gibi görünür çünkü:

  • Odun → oksijenle yanar → enerji açığa çıkar
  • Arabalar → yakıt + hava karışımı → patlama → hareket
  • İnsan vücudu bile → oksijenle glukozu yakar → enerji üretir

Ama uzayda ne hava var, ne oksijen... o zaman nasıl çalışıyor bu makineler?

Gerçek: Uzay Araçları Oksijeni Yanlarında Taşır

Şaşırtıcı ama basit cevap şudur: Uzay araçları sadece yakıt taşımaz, aynı zamanda “oksitleyici” de taşır. Yani kendi oksijenini beraberinde götürür.

Bu Nasıl Oluyor?

Yakıt Oksitleyici (Oksijen Kaynağı) Sonuç
Sıvı Hidrojen (LH2) Sıvı Oksijen (LOX) Yüksek ısı + patlama + itiş gücü
Katı Yakıt İçinde oksitleyici zaten gömülüdür Oksijen dışarıdan gerekmez
RP-1 (Roket gazı - Jet yakıtı) LOX (Sıvı oksijen) Falcon 9 gibi roketler bu karışımla fırlar

Yani uzay aracı, dünyadan ayrıldıktan sonra yanma için gereken her şeyi yanında götürmüştür. Aynı kamp yaparken yemek ve su taşımak gibi: Uzay bir market değil, her şeyi sen getirmek zorundasın!

“Ama Uzay Boşluk, İtiş Gücü Nasıl Oluyor?”

Uzayda sürtünme yok, hava yok, atmosfer yok… peki aracı ne itiyor? Cevap: **Newton’un 3. Yasası**:

“Her etkiye karşılık eşit ve zıt bir tepki vardır.”

Roketten çıkan gaz, yönün tersine bir kuvvet oluşturur. Yani gaz arka tarafa patlayınca, roket ileri doğru itilir. Buna “reaksiyon kütle atımı” denir. Havaya gerek yok.

Peki Ya Uzaya Hiç Gitmediysek?

Bu soruyu herkes içten içe sorar ama kimse yüksek sesle dile getirmez: “Ya Ay’a hiç gidilmediyse?” “Ya NASA her şeyi stüdyoda çektiyse?”

Şüphecilerin bazı iddiaları şunlardır:

  • Ay’daki bayrak neden dalgalanıyor? (Ortam havasız)
  • Gölgeler neden farklı yönlere gidiyor?
  • Ay’dan gelen taşları biz hiç gördük mü?
  • 1969’da gidildi, neden şimdi tekrar gitmek bu kadar zor?

Tüm bu soruların NASA tarafından verilmiş açıklamaları var (dalga, kütle sarsıntısından; gölgeler, eğik araziden vs...). Ama açıklamalar kadar tatmin edici olmayan cevaplar da var.

Şaşırtıcı Ama Gerçek: Uzay Teknolojisi Yüzyılın Sessiz Devrimi

Bugün kullandığımız:

  • Uydu bağlantıları
  • GPS sistemleri
  • Uydu fotoğrafçılığı
  • Uzaydan gelen teleskop görüntüleri

...hepsi uzaya gitmenin dolaylı ispatı gibi. Çünkü yörüngede olmayan bir şeyin yer çekimsiz ortamda veri göndermesi mümkün değil.

Uzayda Yanma Olur, Ama Kuralları Bizimkinden Farklıdır

Oksijen yoksa enerji çıkmaz diye düşünmek, dünyada yaşamanın getirdiği bir zihin sınırıdır. Ama uzay teknolojisi, fizik yasalarını yanına alarak kendi çözümünü yaratmıştır. Roketler yanmayı ve hareketi dünyadan götürdükleriyle sağlar.

Ve belki de en büyüleyici şey şu: Uzayda bir kibrit çakamazsın… ama doğru karışımı bulursan yıldızlar kadar hızlı gidebilirsin.