Laos. Dünyanın en kapalı açık ülkesi. Ne tam totaliter, ne tam demokratik. Ne tam Asya, ne tam dünya. Ve bu ülkede vatandaşlık almak, evrak doldurmaktan çok, devlete görünmeden yakalanma sürecidir.

Burada yasa vardır. Ama her yasa aynı zamanda bir metafordur. Ve sen başvurduğunda, sadece form değil, niyet incelenir.

Yasal Olarak Laos Vatandaşı Nasıl Olunur?

Laos vatandaşı olmanın dört temel yolu vardır:

  • Doğum yoluyla vatandaşlık
  • Laos vatandaşı ile evlilik
  • Uzun süreli ikamet (10 yıl boyunca yasal kalmak)
  • Devletin özel izni (politik, ekonomik veya kültürel katkılar)

Ama burada her “izin” kelimesi aslında bir sessizliktir. Çünkü süreçler uzun, belgeler yavaş, değerlendirme ise görünmezdir. Sen başvurursun, cevap gelmez. Sorgularsın, telefon kapanır. Beklersin, bir gün gelir.

Laos’ta Beklemek Bir Vatandaşlık Testidir

Bu ülkede vatandaşlık istemek, devletle oyun oynamaktır. Çünkü burada devlet seni test eder: Sisteme zarar verir misin? Batı mı doğu musun? Dinî kimliğin ne? Sosyal medyada ne paylaştın? Hangilerini sildin?

Başvurunun kendisi zaten senin hakkında bir dosya açar. Ve bu dosya, sen başvuru yapmayı çoktan unuttuğunda sonuçlanabilir.

Vatandaşlık Almak Ne Kazandırır?

Laos vatandaşı olursan mülk edinebilirsin. Çiftlik kurabilirsin. Oy kullanabilir, şirket açabilir, tapınaklara üyelik kazanabilirsin. Ama ülkenin dışına çıkmak hâlâ zordur. Pasaportla birçok ülkeye giremezsin. Ama içeride güçlüsündür. Çünkü artık “devletin içindesindir”.

Soru: Vatandaşlık mı, Kabul mü?

Laos’ta vatandaşlık bir belge değildir. Bir “izin verilmiş varlık hâlidir”. Sen vatandaşsan, artık gözetlenmiyorsundur. Çünkü seni zaten tanıyorlardır.

Laos vatandaşı olmayı mı istiyorsun? Asıl soru şu: Devletin seni görmesi mi istiyorsun, yoksa seni unuttuğu hâliyle yaşamak mı?