İtalya. Roma'nın taş sokaklarında hâlâ yankılanan eski tanrıların fısıltısı. Floransa'da Donatello'nun gölgesinde bekleyen düşünceler. Venedik’te çürüyen bir görkemin üstüne inşa edilmiş modern bir sessizlik. Sen şimdi bu ülkenin bir parçası olmak istiyorsun. Bir kağıtla. Bir belgeyle. Bir yeminle. Ama İtalya vatandaşlığı yalnızca hukuki bir süreç değildir. Bu bir kültürel asimilasyon törenidir. Bir duvar değil, görünmez bir labirenttir. Ve sen, içeri girmek için değil, içeride kalabilmek için hazırlanmalısın.
İtalya Vatandaşlığına Giden Resmî Yollar
Kanunlar açıktır. Ama her kanunun arkasında bir duvar vardır. Bazı kapılar anahtarla değil, hissiyatla açılır.
1. Soy Bağıyla (Jure Sanguinis)
- İtalyan kökenli biriysen (dede, büyük dede gibi), vatandaşlık hakkı doğuştan gelir.
- Eğer o soy zincirinde vatandaşlıktan çıkan kimse yoksa, başvuru yapılabilir.
- Belgeler: doğum, evlilik, ölüm kayıtları, göçmenlik belgeleri ve eksiksiz aile soyağacı
Bu yol, geçmişin seni çağırması gibidir. Senin İtalya’yı istemen yetmez. İtalya'nın seni hatırlaması gerekir. Çünkü burası, unutulmuşlukla hatırlanmışlık arasında bir yer. Ve geçmişi olmayan, burada vatandaş olamaz. Ancak pasaport alabilir.
2. Uzun Süreli İkamet Yoluyla (Naturalizzazione)
- İtalya’da kesintisiz 10 yıl yasal ikamet şartı
- Ekonomik yeterlilik (gelir belgeleri, vergi dökümleri)
- Temiz adli sicil kaydı
- Topluma uyum (yasal olarak tanımlanmasa da karar mercileri için önemlidir)
Ama burada “10 yıl” bir sayı değildir. O, 10 defa kendini tanıtma çabasıdır. 10 yıl boyunca seni her sabah gören fırıncı, 10 yıl sonra seni ilk defa “komşu” diye selamlar. Çünkü burada zaman, yalnızca geçmez. İz bırakır.
3. Evlilik Yoluyla
- İtalyan vatandaşıyla en az 2 yıl evli olmak (İtalya’da ikamet varsa 2 yıl, yurt dışında ise 3 yıl)
- Çocuk varsa süre yarı yarıya düşer
- Evliliğin samimiyeti devlet tarafından değerlendirilebilir
Ama bu sistem evliliği sorgulamaz. O sizin birbirinize nasıl baktığınızı analiz eder. Mutfaktaki sessizliği, birlikte izlenen dizileri, boşlukları… Çünkü İtalya'da evlilik, sadece iki kişinin birleşmesi değildir. O aynı zamanda kültürle kurulan duygusal bir anlaşmadır.
Vatandaşlık Başvuru Süreci
- İtalyanca yeterlilik (en az B1 seviyesi)
- Gerekli belgelerin hazırlanması (pasaport, oturum kartı, gelir beyanı, sabıka kaydı vb.)
- Online başvuru ve belgelerin sisteme yüklenmesi
- İçişleri Bakanlığı (Ministero dell’Interno) incelemesi
- Bekleme süresi: Ortalama 2 yıl ama çoğu zaman 3-4 yıla uzar
Ve beklemeye başlarsın. Ama bu bekleyiş sıradan değildir. Sistemdeki dosya bir bilgisayar klasöründe dururken… Senin gerçek kimliğin, ülkenin belleğinde yavaş yavaş çözülür. Sen İtalya’ya benzemeye başladığında, cevap gelir.
Ve Sonunda Pasaport Elindeyse…
Güzel. Vatandaş oldun. Ama bir sabah Roma sokaklarında yürürken, biri sana “Di dove sei?” (Nerelisin?) diye sorduğunda… Ve sen “Sono Italiano” (İtalyanım) dediğinde... Karşındaki gözlerde bir kıpırtı oluşursa… İşte o gün anlarsın: İtalya seni kâğıt üstünde değil, gerçek anlamda kabul etmiştir. Ya da… hiçbir zaman etmeyecektir.
Ve Belki de...
İtalya vatandaşı olmak, bir ülkenin parçası olmak değil… bir hikâyeye dahil olmaktır. Ama o hikâyenin kahramanı sen misin? Yoksa sadece bir figüran mıydın? Bu sorunun cevabını sistem vermez. Devlet de vermez. Bu cevabı… yalnızca senden sonra doğacak çocukların hisseder. Ve belki onlar bile, o kimliğe ne kadar ait olduğunu hiçbir zaman tam bilemez.
