Doğada her şey mükemmel dengeler üzerine kuruludur. Ama işte o denge, mevsim geçişlerinde bir anda titremeye başlar. Ve sadece insanlar değil, hayvanlar da bu sarsıntıdan payını alır.
Bir serçenin tüyleri kabarır, bir köpeğin iştahı kaçar, bir kedinin burun ucu nemli nemli kalır günlerce…
Peki neden? Hayvanlar, mevsim geçişlerinde neden hasta olurlar? Bu sorunun cevabı, düşündüğümüzden daha biyolojik… ama biraz da duygusal.
1. Sıcaklık Değişimi: İç Termostatın Şaşırması
Mevsimler değiştikçe, sıcaklık ani iniş çıkışlar yaşar. Hayvanların vücutları bu dalgalanmalara hemen adapte olamaz. Bir gün güneşli, ertesi gün buz gibi rüzgarlı olunca, bağışıklık sistemi çöküşe geçer.
Özellikle sokakta yaşayan kediler ve köpekler için bu geçiş, görünmeyen ama yıpratıcı bir savaştır.
2. Tüy Dökümü: Doğal Kalkan Zayıflar
Birçok memeli hayvan, mevsim geçişinde tüy döker. Kışlık kalın tüyler gider, yerine yazlık ince tüyler gelir. Ama işte o geçiş süreci, hayvanı savunmasız bırakır.
Bu dönemde üşütmeleri, ısı dengesini koruyamamaları, vücut direncini düşürür.
Tıpkı montunu çıkaran ama yeni tişörtünü giymemiş bir insan gibi…
3. Nem Değişimi ve Solunum Yolu Sorunları
Mevsim geçişlerinde sadece sıcaklık değil, havadaki nem oranı da değişir. Bu da hayvanların solunum yollarını etkiler. Öksüren bir kedi, burun akıntısı olan bir köpek görebilirsin bu dönemlerde.
Hele ki alerjik yatkınlığı olan hayvanlar, bu dönemde normalden daha fazla reaksiyon gösterir.
4. Parazitlerin Şenliği: Mevsim Geçişi Onlar İçin Parti
İlkbahar ve sonbahar, parazitler için mükemmel çoğalma zamanıdır. Kene, bit, pire, mantar… Hepsi mevsim geçişlerini bir "festival" gibi yaşar.
Hayvanlar bu dönemde dış parazitlere açık hale gelir. Kaşınmalar, cilt döküntüleri, enfeksiyonlar artar.
5. Hormonal Dalgalanma: Duygusal Patinaj
Hayvanların biyolojik saatleri vardır. Bu saat, mevsim geçişlerinde şaşar. Çiftleşme dönemleri yaklaşır veya uzaklaşır, hormonlar alt üst olur.
Bu da hayvanlarda stres, iştahsızlık, davranış bozukluğu gibi belirtiler gösterir. Bazen hastalık gibi görünür, bazen gerçekten hastalığa dönüşür.
6. Bağışıklık Sistemi: Geçişte Düşer
Mevsim değişirken, vücut adaptasyon için ekstra enerji harcar. Bu da bağışıklık sistemini zayıflatır. Enfeksiyonlara açık hale gelirler.
Ve küçük bir virüs, bu dönemde büyük etkilere yol açabilir.
7. Beslenme Dengesizliği
Mevsim geçişinde yiyecekler değişir. Doğada yaşayan hayvanlar, örneğin baharda daha fazla polen, yazın daha fazla böcek tüketir.
Bu değişim, sindirim sistemini zorlayabilir. İshal, kusma, mide sorunları ortaya çıkar.
8. İnsan Faktörü
Evcil hayvanlar, insanların iklim kontrolüne alışkındır. Ama bazen insanlar fark etmeden ortamı fazla sıcak ya da fazla soğuk yapar. Klima, cam açıkken rüzgâr, duş sonrası dışarı çıkarma…
Bunlar masum gibi görünse de, hayvanın dengesini bozar ve hastalık riskini artırır.
Peki Ne Yapmalı?
- Beslenme düzeni dikkatle korunmalı
- Rutin veteriner kontrolleri ihmal edilmemeli
- Tüy değişim döneminde destekleyici vitamin verilmeli
- Parazit önleyiciler düzenli uygulanmalı
Çünkü mevsimler değişir ama sorumluluk değişmez.
Son Bahar, İlk Hastalık
Hayvanlar, mevsimleri derisinde hisseder. Ve bazen bu değişim, sadece havayı değil… sağlığı da değiştirir.
Onları izleyen gözlerin fark etmesi, bu geçişlerde hayatta kalmalarını sağlar.
Çünkü bazı hastalıklar havadan gelir. Ama iyileşme… sadece sevgiden.
