Bazı insanlar doğrudan saldırmaz. Bağırmaz, aşağılamaz, emir vermez. Aksine... seni över. Abartılı, iltifat dolu, parlatıcı sözlerle yaklaşır. Sen bu işin kralısın, Sen gibisi yok, Sen olmasan ne yapardık derler.
Ve sen, ilk anda bu övgüleri hak ettiğini düşünürsün. Belki de gerçekten hak ediyorsundur. Ama sonra farkına bile varmadan... bir şeyler istemeye başlarlar. Küçük rica cümleleri, masum görevler, fark edilmeden yönlendirilen kararlar.
Ve bir gün anlarsın ki: Seni övmediler, seni oyaladılar.
Pasif Manipülasyonun Kamuflajı: Övgü
Psikolojik manipülasyon her zaman sert yöntemlerle yapılmaz. Hatta en tehlikelileri, en tatlı dille gelenlerdir. Kimi insanlar karşısındakinin savunmalarını doğrudan yıkmak yerine, iltifatla yumuşatır.
Bu insanlar seni manipüle ederken senin zekânı, yeteneklerini ya da değerini över gibi yapar. Ama aslında seni, o övgülerin büyüsüyle kendilerine hizmet edecek konuma indirgerler.
Ve işin en çarpıcı yanı şudur: Onlar seni değil, zayıf noktanı görür.
Sen Çok Aklısın Tuzak mı?
Bir kişi sana sürekli olarak "sen çok akıllısın, bunu sen çözersin" diyorsa, dikkat et. Bu çoğu zaman bir sorumluluk kaydırma taktiğidir.
Aslında şunu derler: "Ben yapmayacağım, sen yap. Ama ben sana bunu açıkça söylemeyeceğim. Sana övgüyle bu işi üzerime almamayı sağlatacağım."
Bu pasif-agresif manipülasyonun bir alt türüdür. Ve fark edilmediği sürece seni duygusal köleliğe kadar sürükleyebilir.
Kendini Akıllı Sananlar, Gerçek Zekâyı Görmezler
Manipülatörlerin en büyük yanılgısı şudur: Karşılarındaki insanın kendilerinden daha saf olduğunu sanmaları. Bu onları özgüvenli ve pervasız yapar. Çünkü iltifatların büyüsüne herkesin kapılacağını düşünürler.
Ancak şunu unuturlar:
Gerçekten akıllı biri, iltifatı değil; iltifatın nedenini merak eder.
Bu insanlar, kendi küçük tiyatrolarının senaristi, yönetmeni ve başrolü olduklarını sanırlar. Ama karşılarında sessizce oyunu izleyen biri varsa, aslında tüm perdeyi yırtacak olan odur.
Neden İşe Yarar? Çünkü Egon Tatmin Olmak İster
İnsan övülmek ister. Bu doğaldır. Ama manipülatörler bu ihtiyacı kullanır. Seni senin en yumuşak yerinden yakalarlar. "Sen yaparsın", "Sen çok zekisin", "Senin gibi biri bunu kolayca halleder"...
Ve sen, farkında olmadan onların yapmak istemediği her şeyi kendiliğinden yapmaya başlarsın. Çünkü bir kere övgüyle yakalandın.
Nasıl Anlarsın?
- Bir kişi seni sürekli övüyor ama karşılığında daima bir şey rica ediyorsa, dikkat et.
- Sadece senin yapabileceğini söylüyorsa ama kendisi çaba göstermiyorsa, düşün.
- Seni özel hissettirdiği kadar yorgun bırakıyorsa, sorgula.
Çünkü sağlıklı insanlar seni yüceltmez. Yanına gelir. Birlikte yürümeyi teklif eder. Seni tanrılaştırmaz; seninle birlikte insan kalır.
Çözüm: Övgüyü Değil, Niyeti Dinle
İltifatlar güzeldir ama her iltifat samimi değildir. Ve unutma: Sana ne kadar zekisin diyen biri, çoğu zaman senin zekânı hafife alıyordur.
Bu yüzden her övgüden sonra şu soruyu kendine sor:
Bu söz, bana hizmet mi ediyor; yoksa beni yönlendirmek için mi söyleniyor?
Çünkü seni yönlendirmeye çalışanların en sevdiği cümle şudur: Sen zaten her şeyi çözersin.
Belki de artık cevabın şu olmalı:
Ben her şeyi çözerim, evet. Ama bu senin beni kullanmana izin vereceğim anlamına gelmez.
Ve belki de asıl zeka, artık kimseye kendini "akılla" teslim etmemekte gizlidir.
<p>Bazı insanlar doğrudan saldırmaz. Bağırmaz, aşağılamaz, emir vermez. Aksine... seni över. Abartılı, iltifat dolu, parlatıcı sözlerle yaklaşır. Sen bu işin kralısın, Sen gibisi yok, Sen olmasan ne yapardık derler.</p> <p>Ve sen, ilk anda bu övgüleri hak ettiğini düşünürsün. Belki de gerçekten hak ediyorsundur. Ama sonra farkına bile varmadan... <strong>bir şeyler istemeye başlarlar.</strong> Küçük rica cümleleri, masum görevler, fark edilmeden yönlendirilen kararlar.</p> <p>Ve bir gün anlarsın ki: <em>Seni övmediler, seni oyaladılar.</em></p> <h2>Pasif Manipülasyonun Kamuflajı: Övgü</h2> <p>Psikolojik manipülasyon her zaman sert yöntemlerle yapılmaz. Hatta en tehlikelileri, en tatlı dille gelenlerdir. Kimi insanlar karşısındakinin savunmalarını doğrudan yıkmak yerine, <strong>iltifatla yumuşatır.</strong></p> <p>Bu insanlar seni manipüle ederken senin zekânı, yeteneklerini ya da değerini över gibi yapar. Ama aslında seni, o övgülerin büyüsüyle <em>kendilerine hizmet edecek konuma indirgerler.</em></p> <p>Ve işin en çarpıcı yanı şudur: <strong>Onlar seni değil, zayıf noktanı görür.</strong></p> <h2>Sen Çok Aklısın Tuzak mı?</h2> <p>Bir kişi sana sürekli olarak "sen çok akıllısın, bunu sen çözersin" diyorsa, dikkat et. Bu çoğu zaman bir <em>sorumluluk kaydırma taktiğidir.</em></p> <p>Aslında şunu derler: "Ben yapmayacağım, sen yap. Ama ben sana bunu açıkça söylemeyeceğim. Sana övgüyle bu işi üzerime almamayı sağlatacağım."</p> <p>Bu pasif-agresif manipülasyonun bir alt türüdür. Ve fark edilmediği sürece <strong>seni duygusal köleliğe kadar sürükleyebilir.</strong></p> <h2>Kendini Akıllı Sananlar, Gerçek Zekâyı Görmezler</h2> <p>Manipülatörlerin en büyük yanılgısı şudur: <strong>Karşılarındaki insanın kendilerinden daha saf olduğunu sanmaları.</strong> Bu onları özgüvenli ve pervasız yapar. Çünkü iltifatların büyüsüne herkesin kapılacağını düşünürler.</p> <p>Ancak şunu unuturlar:</p> <blockquote>Gerçekten akıllı biri, iltifatı değil; iltifatın <em>nedenini</em> merak eder.</blockquote> <p>Bu insanlar, kendi küçük tiyatrolarının senaristi, yönetmeni ve başrolü olduklarını sanırlar. Ama karşılarında sessizce oyunu izleyen biri varsa, <em>aslında tüm perdeyi yırtacak olan odur.</em></p> <h2>Neden İşe Yarar? Çünkü Egon Tatmin Olmak İster</h2> <p>İnsan övülmek ister. Bu doğaldır. Ama manipülatörler bu ihtiyacı kullanır. Seni senin en yumuşak yerinden yakalarlar. "Sen yaparsın", "Sen çok zekisin", "Senin gibi biri bunu kolayca halleder"...</p> <p>Ve sen, farkında olmadan onların yapmak istemediği her şeyi <em>kendiliğinden yapmaya</em> başlarsın. Çünkü bir kere <strong>övgüyle yakalandın.</strong></p> <h2>Nasıl Anlarsın?</h2> <ul> <li>Bir kişi seni sürekli övüyor ama karşılığında daima bir şey rica ediyorsa, dikkat et.</li> <li>Sadece senin yapabileceğini söylüyorsa ama kendisi çaba göstermiyorsa, düşün.</li> <li>Seni özel hissettirdiği kadar <em>yorgun</em> bırakıyorsa, sorgula.</li> </ul> <p>Çünkü sağlıklı insanlar seni yüceltmez. Yanına gelir. Birlikte yürümeyi teklif eder. Seni tanrılaştırmaz; seninle birlikte insan kalır.</p> <h2>Çözüm: Övgüyü Değil, Niyeti Dinle</h2> <p>İltifatlar güzeldir ama her iltifat samimi değildir. Ve unutma: <em>Sana ne kadar zekisin diyen biri, çoğu zaman senin zekânı hafife alıyordur.</em></p> <p>Bu yüzden her övgüden sonra şu soruyu kendine sor:</p> <p>Bu söz, bana hizmet mi ediyor; yoksa beni yönlendirmek için mi söyleniyor?</p> <p>Çünkü seni yönlendirmeye çalışanların en sevdiği cümle şudur: Sen zaten her şeyi çözersin.</p> <p>Belki de artık cevabın şu olmalı:</p> <p><em>Ben her şeyi çözerim, evet. Ama bu senin beni kullanmana izin vereceğim anlamına gelmez.</em></p> <p>Ve belki de asıl zeka, artık kimseye kendini "akılla" teslim etmemekte gizlidir.</p>