Karadağ. Adriyatik’in kıyısında bir parça taş, ama bin yıllık bir sırrın taşıyıcısı.

Bir devlet düşün: Avrupa’nın en gençlerinden biri. Savaşlardan, parçalanmış federasyonlardan, geçmişin hayaletlerinden doğmuş. Ama şimdi, pasaportunun kıymeti başka hiçbir şeyle ölçülemeyecek kadar sembolik.

O yüzden Karadağ vatandaşlığı almak, sadece bir AB planı değil — kimliğinle oynanan bir oyunun içine bilinçli olarak girmektir.

1. Karadağ'da Vatandaşlık Almanın Resmi Yolları

Her şey kağıt üstünde düzenli görünür:

  • Doğuştan: Karadağlı anne ya da babadan doğduysan, otomatik vatandaşlık alırsın.
  • Evlat Edinme: Karadağlı bir aile tarafından evlat edinildiysen, başvuru yapabilirsin.
  • Doğal Yolla Kazanım: En az 10 yıl ülkede yasal oturumla yaşayan, Karadağ dilini bilen, toplumla bütünleşmiş yabancılar vatandaşlık başvurusu yapabilir.
  • Yatırım Yoluyla Hızlı Vatandaşlık (Şimdilik Askıda): 250.000–450.000 Euro’luk gayrimenkul yatırımıyla vatandaşlık veren program 2022'de durduruldu, ama kapalı kapılar ardında hâlâ “özel dosyalarla” devam ettiği biliniyor.

Ancak Karadağ, kağıt üstündeki ülke değildir. Görünmeyen yasaları vardır. Ve bu yasalar, devletin ruhuna kazınmıştır.

2. Bu Ülke Küçük Ama Hafızası Büyük

600.000’den az nüfuslu bu ülke, tarihin en karmaşık federasyonlarının ortasında var oldu.

Yugoslavya dağıldığında, çoğu ülke dağılmıştı. Karadağ ise… gizlenmişti.

2006’da bağımsız oldu. Ama bu bağımsızlık, sadece siyasi değil — kültürel bir hayatta kalma eylemiydi.

Vatandaşlık, bu yüzden Karadağ’da bir “aidiyet” değil, bir “seçim hakkı” gibidir.

3. Çifte Vatandaşlık Konusunda Neden Bu Kadar Ketumlar?

Karadağ Anayasası çifte vatandaşlığa izin vermez. En azından teoride…

Pratikte? Bazı ülkelerle yapılan ikili anlaşmalarla bu kural esnetiliyor. Özellikle Rusya, Sırbistan, Arnavutluk ve Türkiye vatandaşlarının durumu gri alanda yer alıyor.

Yani bir pasaport alırsın, ama bir başka ülkeyi gizlice bırakman istenir.

Bu durum şunu gösterir:

Karadağ vatandaşlığı bir tercih değil, bir sadakat testidir.

4. Karadağca Bilmeden, Karadağlı Sayılır mısın?

Hayır.

Çünkü Karadağ dilinde düşünmeyen biri, bu dağların kıvrımlarında kaybolur.

Karadağca, Sırpça'ya yakın olsa da, kendini ondan ayırarak var olmaya çalışan bir dilsel direniştir.

Ve vatandaşlık başvurun, bu dili anlamanla değil — ne kadar benimsediğinle değerlendirilecektir.

5. Karadağ Vatandaşlığı Alınca Ne Kazanırsın?

• Avrupa kıtasının göbeğinde bir geçiş noktası • AB üyeliği kapısında bir pasaport (henüz AB üyesi değil ama aday) • Schengen bölgesine yakınlık • Düşük vergi oranlarıyla offshore yatırımcıların cenneti • Siyasi olarak küçük ama jeostratejik olarak büyük bir ülkenin kimliği

Ve asıl kazanım şudur:

Avrupa’da herkesin sesli olduğu bir çağda, sessiz kalıp oyunu yöneten bir ülkenin parçası olursun.

Karadağ Vatandaşı Olmak, Sadece Bir Hak Değil — Bir Ayna

Karadağ sana pasaport verir. Ama aslında sana kendini gösterir.

Bu ülkeye ait olmak istiyorsan, önce onun neye ait olmadığını anlamalısın:

  • O ne Doğu’dur, ne Batı
  • Ne Balkan’dır tam olarak, ne Avrupa
  • Ne Slav’dır tek başına, ne Latin

Ve o yüzden, Karadağ vatandaşlığı sana kimlik kazandırmaz. Seni “kim olmadığını” anlamaya zorlar.

Bu yüzden:

Eğer Karadağ vatandaşlığı almak istiyorsan, evraklarını değil — karakterini hazırlamalısın.