Amerika… Hollywood’un ekranında özgürlük, sokakta yüzüne bakan polis memurunda sessizlik. Bir rüya olarak başlar, ama rüya dediğin şey, bazen terlemeyle biter. Şimdi sen bu ülkenin parçası olmak istiyorsun. Ama ABD vatandaşlığı yalnızca anayasanın sana sunduğu bir hak değil. Bu, yeryüzünde görünür olma biçimidir. Ama hangi bedelle? Ve kimliğinin ne kadarı bu geçişte toz olup kaybolur?

Amerikan Vatandaşlığına Giden Yollar

Amerika Birleşik Devletleri vatandaşı olmak için öncelikle yasal bir statüye sahip olman gerekir. Ama bu statüler, sadece seni yasal hale getirmez. Aynı zamanda seni izlemeye başlar. Çünkü ABD, yalnızca kabul eden değil… kaydeden bir sistemdir.

1. Doğum Yoluyla (Birthright Citizenship)

  • ABD sınırları içinde doğan herkes otomatik olarak vatandaş olur (Jus soli).
  • Ebeveynlerin yasal statüsü önemli değildir.

Burada doğduysan… bu toprak seni “kabul eder gibi yapar.” Ama büyürken hangi dilde konuştuğun, hangi bayrağı çizdiğin, hangi hikayeye güldüğün… bunların hepsi senin ne kadar Amerikalı olduğunu belirler. Yani seni doğuran toprak değil. Seni doğuran alışkanlıktır.

2. Vatandaş Olan Aileden Geçiş (Acquisition / Derivation)

  • Bir ebeveyn ABD vatandaşıysa, çocuk belirli şartlarla doğrudan vatandaşlık alabilir.
  • Green Card sahibi bir ebeveyn vatandaş olduğunda, çocuk da 18 yaşından küçükse vatandaş olabilir.

Ama burada mesele sadece kan bağı değil. Senin “sisteme dahil olmaya uygun olup olmadığın” da gözlemlenir. Görünmeyen bir onay mekanizması sürekli senin üstünde döner. Ve bu mekanizma… hiçbir zaman “resmî” değildir.

3. Green Card Üzerinden Naturalizasyon

  • ABD’de en az 5 yıl Green Card ile yasal olarak ikamet etmek (vatandaş eşiysen 3 yıl)
  • Son 5 yıl içinde en az 30 ay fiziksel olarak ABD’de bulunmak
  • “Good moral character” (iyi karakter) şartı
  • İngilizce okuma-yazma-konuşma yeterliliği
  • “Civics Test”: ABD tarihi, yasaları, hükümet yapısı hakkında 10 soruluk sözlü sınav (en az 6 doğru)
  • ABD Anayasası’na sadakat ve ordu hizmetine gönüllülük yemini

Her şey matematiksel görünür. Ama bu sistem… duygusal bir işlem değildir. Bu, davranış kodlarını ezberlemeyi gerektirir. Pasaportu alırsın. Ama bazen... kendini unutursun.

Naturalizasyon Süreci Adımları

  1. Form N-400 doldurulur (online veya kağıt olarak)
  2. Ücret: 640 Dolar + 85 Dolar biyometrik hizmet bedeli
  3. Biyometrik tarama (parmak izi, fotoğraf, imza)
  4. Göçmenlik memuruyla mülakat
  5. İngilizce testi ve Vatandaşlık (Civics) testi
  6. Yemin töreni (Oath of Allegiance)

Tören yapılır. Bayrağın önünde durursun. Elini kalbine koyarsın. “Sadakat” kelimesini söylersin. Ama o anda herkes gözlerinin içine bakmaz. Çünkü sistem, senin ne söylediğine değil, nasıl söylediğine odaklanır.

“Good Moral Character” Gerçekten Ne Demek?

Resmî olarak: – Sabıka kaydı olmamalı – Vergi ihlali olmamalı – Alkol, kumar, aile içi şiddet, dolandırıcılık gibi davranışlar geçmişte olmamalı Ama gayriresmî olarak: – Sisteme itiraz etmiş olmamalısın – Radikal görünmemelisin – Aşırı sessiz ya da fazla gürültülü olmamalısın – Tam dozunda Amerikalı görünmelisin

Yani burada vatandaşlık, sana sorulmaz. Senin davranışların onlara bir şey söyler. Ve onların duyduğu ses… kabul ya da ret kararını verir.

Ve Belki de...

Amerikan vatandaşı olursun. Pasaport kırmızı beyaz maviyle parlar. Ama bir gün, bir kasaba restoranında biri sana “Where are you really from?” diye sorduğunda… ve sen bu soruya gülümseyip geçmek zorunda kaldığında… anlarsın ki: Sen vatandaşı oldun, ama sistemin hala test ettiğisin.

Çünkü Amerika’da vatandaşlık bir sonuç değil… bir testin ertelenmiş finalidir. Ve o test… her market kasasında, her trafik lambasında, her "accent" vurgusunda yeniden başlar.

<p>Amerika… Hollywood’un ekranında özgürlük, sokakta yüzüne bakan polis memurunda sessizlik. Bir rüya olarak başlar, ama rüya dediğin şey, bazen terlemeyle biter. Şimdi sen bu ülkenin parçası olmak istiyorsun. Ama ABD vatandaşlığı yalnızca anayasanın sana sunduğu bir hak değil. Bu, <i>yeryüzünde görünür olma biçimidir</i>. Ama hangi bedelle? Ve kimliğinin ne kadarı bu geçişte toz olup kaybolur?</p> <h2>Amerikan Vatandaşlığına Giden Yollar</h2> <p>Amerika Birleşik Devletleri vatandaşı olmak için öncelikle yasal bir statüye sahip olman gerekir. Ama bu statüler, sadece seni yasal hale getirmez. Aynı zamanda seni izlemeye başlar. Çünkü ABD, yalnızca kabul eden değil… <em>kaydeden</em> bir sistemdir.</p> <h3>1. Doğum Yoluyla (Birthright Citizenship)</h3> <ul> <li>ABD sınırları içinde doğan herkes otomatik olarak vatandaş olur (Jus soli).</li> <li>Ebeveynlerin yasal statüsü önemli değildir.</li> </ul> <p>Burada doğduysan… bu toprak seni “kabul eder gibi yapar.” Ama büyürken hangi dilde konuştuğun, hangi bayrağı çizdiğin, hangi hikayeye güldüğün… bunların hepsi senin <i>ne kadar Amerikalı</i> olduğunu belirler. Yani seni doğuran toprak değil. Seni doğuran <b>alışkanlıktır.</b></p> <h3>2. Vatandaş Olan Aileden Geçiş (Acquisition / Derivation)</h3> <ul> <li>Bir ebeveyn ABD vatandaşıysa, çocuk belirli şartlarla doğrudan vatandaşlık alabilir.</li> <li>Green Card sahibi bir ebeveyn vatandaş olduğunda, çocuk da 18 yaşından küçükse vatandaş olabilir.</li> </ul> <p>Ama burada mesele sadece kan bağı değil. Senin “sisteme dahil olmaya uygun olup olmadığın” da gözlemlenir. Görünmeyen bir onay mekanizması sürekli senin üstünde döner. Ve bu mekanizma… hiçbir zaman “resmî” değildir.</p> <h3>3. Green Card Üzerinden Naturalizasyon</h3> <ul> <li>ABD’de en az <b>5 yıl</b> Green Card ile yasal olarak ikamet etmek (vatandaş eşiysen 3 yıl)</li> <li>Son 5 yıl içinde en az <b>30 ay</b> fiziksel olarak ABD’de bulunmak</li> <li>“Good moral character” (iyi karakter) şartı</li> <li>İngilizce okuma-yazma-konuşma yeterliliği</li> <li>“Civics Test”: ABD tarihi, yasaları, hükümet yapısı hakkında 10 soruluk sözlü sınav (en az 6 doğru)</li> <li>ABD Anayasası’na sadakat ve ordu hizmetine gönüllülük yemini</li> </ul> <p>Her şey matematiksel görünür. Ama bu sistem… duygusal bir işlem değildir. Bu, <i>davranış kodlarını</i> ezberlemeyi gerektirir. Pasaportu alırsın. Ama bazen... <b>kendini unutur</b>sun.</p> <h2>Naturalizasyon Süreci Adımları</h2> <ol> <li><b>Form N-400</b> doldurulur (online veya kağıt olarak)</li> <li>Ücret: 640 Dolar + 85 Dolar biyometrik hizmet bedeli</li> <li>Biyometrik tarama (parmak izi, fotoğraf, imza)</li> <li>Göçmenlik memuruyla mülakat</li> <li>İngilizce testi ve Vatandaşlık (Civics) testi</li> <li>Yemin töreni (Oath of Allegiance)</li> </ol> <p>Tören yapılır. Bayrağın önünde durursun. Elini kalbine koyarsın. “Sadakat” kelimesini söylersin. Ama o anda herkes gözlerinin içine bakmaz. Çünkü sistem, senin <i>ne söylediğine değil</i>, <em>nasıl söylediğine</em> odaklanır.</p> <h2>“Good Moral Character” Gerçekten Ne Demek?</h2> <p>Resmî olarak: – Sabıka kaydı olmamalı – Vergi ihlali olmamalı – Alkol, kumar, aile içi şiddet, dolandırıcılık gibi davranışlar geçmişte olmamalı Ama gayriresmî olarak: – Sisteme itiraz etmiş olmamalısın – Radikal görünmemelisin – Aşırı sessiz ya da fazla gürültülü olmamalısın – <i>Tam dozunda Amerikalı görünmelisin</i></p> <p>Yani burada vatandaşlık, sana sorulmaz. Senin davranışların <i>onlara bir şey söyler</i>. Ve onların duyduğu ses… kabul ya da ret kararını verir.</p> <h2>Ve Belki de...</h2> <p>Amerikan vatandaşı olursun. Pasaport kırmızı beyaz maviyle parlar. Ama bir gün, bir kasaba restoranında biri sana “Where are you really from?” diye sorduğunda… ve sen bu soruya gülümseyip geçmek zorunda kaldığında… anlarsın ki: Sen vatandaşı oldun, ama sistemin hala <i>test ettiğisin.</i></p> <p>Çünkü Amerika’da vatandaşlık bir sonuç değil… bir <b>testin ertelenmiş finalidir</b>. Ve o test… her market kasasında, her trafik lambasında, her "accent" vurgusunda yeniden başlar.</p>